Tuesday 25 May 2021

मुक्तके

 ही उलथापालथ तशी अचानक नाही

एकटा कुणीही समुद्र ढवळत नाही
पारडे होतसे अविरत वरती खाली
वर जाते कोणी, कुणी खालती राही..!
***
आसावरी काकडे 
२१.५.२०२१

हे जीवन केवळ अर्घ्यदान की असते
कोणाला कळते, कुणी नकळता करते 
जन्मते चराचर पूर्णामधुनी सारे 
एकेक अखेरी पूर्णा अर्पण होते
***
आसावरी काकडे
२१.५.२०२१

निष्पर्ण एकटी फांदी नभात घुसली
अन तहान तीवर अलगद येउन बसली
वासली चोच जणु पदर पसरला कोणी
आर्तता त्यातली नभास भेदुन गेली..!
****
आसावरी काकडे
२६.५.२०२१

Saturday 1 May 2021

मावळत्या दर क्षणात



मावळत्या दर क्षणात
उगवतसे बिंब नवे
पण दिव्यास मालवत्या
स्नेहाचे तेल हवे

देहस्वी ऐहिकास
नवनवीन श्वास हवा
घरभिंती सजवाया
जगण्याचा कैफ हवा

भोवळले जग सगळे
भीतीने गारठले
अन तशात एक मोर
पावसात नाचतसे

विस्कटते स्वप्न एक
तोच दुजे अवतरते
सळसळती उंच लाट
वेगाने ओसरते 

आवर्तन हे असेच
चाललेय नेमाने
या विराट योजनेस 
अर्पावे हे 'असणे'..!
***
आसावरी काकडे
३०.४.२०२१

सूप्तावस्थेतील संवाद

 

Talking in their sleep
by Edith M . Thomas या कवितेचा अनुवाद

सूप्तावस्थेतील संवाद

‘तुम्हाला वाटतं मी मृत झालोय’

सफरचंदाचं झाड म्हणालं,

कारण माझ्याजवळ एकही पान नाहीए दाखवायला

मी काहीसा झुकलोय

माझ्या फांद्या वाकल्यायत

माझ्या अंगावर सुस्त, निर्जीव शेवाळं पसरलंय

पण मी जिवंत आहे बुंध्यात.. कोंबात

येत्या मे महिन्यातल्या कळ्या

मी सध्या झाकून ठेवल्यायत..

 

पण मला कींव येते

माझ्या पायाशी पसरलेल्या वाळलेल्या गवताची’

 

‘तुला वाटतं मी मृत झालोय’

वाळलेलं गवत तत्परतेनं म्हणालं,

कारण देठ आणि पाती मला सोडून गेलीयत

पण मी आहे जमिनीखाली

भक्कम आणि सुरक्षित.

बर्फाची रजई पांघरलेली आहे वरून

पूर्ण जिवंत आहे मी आत

आणि नव्यानं उगवायला तयार आहे.

या वर्षीचा वसंत नृत्य करत येण्याचाच अवकाश आहे.

 

पण मला फांदीवरून गळून पडलेल्या,

देठ नसलेल्या या फुलाची दया येतेय’

 

‘तुला वाटतं मी मृत झालोय’

एक नाजुक आवाज बोलला,

‘कारण फांदी आणि मुळं नाहीएत माझ्या सोबतीला.

पण मी कधीच नाहीसा झालो नाही.

फक्त मी वार्‍यानं पेरलेल्या

मृदू मधूर बीजांमधे मला लपवून ठेवलंय.  

आणि शिशिराच्या दीर्घ घटकांमधे

मी धीरानं वाट पाहातोय...

 

तुम्ही मला परत पाहाल

तेव्हा मी हसेन तुम्हाला

शेकडो फुलांच्या डोळ्यांमधून..!

***

मराठी अनुवाद : आसावरी काकडे

पक्ष्याचे चित्र रेखाटणे...

 

To paint the portrait of a bird
by Jacques Prevert या कवितेचा अनुवाद

पक्ष्याचे चित्र रेखाटणे...

आधी एक पिंजरा रंगवा

दार उघडं असलेला..

मग रंगवा

काहीतरी मोहक

काहीतरी साधं

काहीतरी सुंदर

काहीतरी उपयोगी

पक्ष्यासाठी..

 

मग कॅनव्हास झाडाच्या समोर ठेवा

एखाद्या बागेत

रानात

किंवा जंगलात

झाडामागे दडून बसा

आवाज न करता

हालचाल न करता

 

कधी पक्षी लगेच येतो

पण कधी तो कैक वर्षे घेतो

कधी यायचं ते ठरवायला

पण धीर सोडू नका

वाट पहा

वर्षानुवर्षे, गरज पडली तर

पक्षी लगेच येणं किंवा त्यानं वेळ घेणं

याचा चित्राशी काही संबंध नाही

पक्षी आला तर, येईल तेव्हाच्या

निगूढ शांततेचं निरीक्षण करा

पक्षी पिंजर्‍यात प्रवेश करेपर्यंत वाट पाहात राहा

आणि जेव्हा तो आत येईल

तेव्हा ब्रशनं हळूच पिंजर्‍याचं दार लावून घ्या

पक्ष्याच्या पिसाला धक्का न लागेल याची काळजी घेत

एकेक गज रंगवत जा

 

मग झाडाचं चित्र रंगवा

पक्ष्यासाठी सर्वात सुंदर फांद्यांची निवड करून..

मग हिरवळ रंगवा आणि झुळझुळ वाराही वाहूदे

सूर्यप्रकाशातली धूळ दिसूदे

उन्हाळ्यातल्या कीटकांची गुणगुण उमटूदे

मग पक्षी गाण्याचं मनावर घेईपर्यंत वाट पाहा

 

जर पक्षी गायला नाही तर

ते अवलक्षण

चित्र चांगलं न उतरल्याचं..

आणि जर तो गायला तर ते शुभ लक्षण

चित्रावर सही करायचा क्षण

तेव्हा अगदी नाजूकपणानं पक्ष्याचं एक पीस काढा

आणि चित्राच्या एका कोपर्‍यात आपलं नाव रेखा..!

**

- Jacques Prevert

मराठी भावानुवाद : आसावरी काकडे

Pursuit of Truth is the end of Art . That may be equal to unison with God . Here bird stands for divine knowledge

कलेतील परिपूर्णता म्हणजे सत्याचा पाठपुरावा. तेच ईश्वराशी एकरूप होणं असेल. इथं तो पक्षी म्हणजे ते सत्य... ईश्वरीय ज्ञान..!